Borsato-rechter gaat gigantisch in de fout, rechtbank geeft het toe

Rechter in zaak Marco Borsato in de fout: rechtbank erkent vergissing na reactie op X

De strafzaak tegen Marco Borsato blijft het gesprek van de dag – niet alleen vanwege de inhoud, maar nu ook door een opvallende fout van een van de rechters. Rechter Heleen de Haan, die deel uitmaakt van het drietal dat over de zaak oordeelt, heeft via haar privéaccount op X (voorheen Twitter) gereageerd op een bericht van rechtbankverslaggever Saskia Belleman van De Telegraaf.

Hoewel de reactie op het eerste gezicht juridisch-informatief bedoeld was, erkent de rechtbank dat het bericht “niet gepast” was. Rechters mogen zich immers niet publiekelijk uitlaten over lopende zaken waarbij zij betrokken zijn. De opmerking werd later verwijderd, maar had toen al de nodige aandacht getrokken.

De aanleiding: een bericht van Saskia Belleman

Het incident begon met een onschuldige vraag op sociale media. Saskia Belleman, die de zaak-Borsato op de voet volgt, schreef dinsdag dat het vermeende slacht0ffer geen schadevergoeding heeft gevraagd in de strafzaak.

Een volger reageerde daarop met de vraag of dat later alsnog mogelijk zou zijn. Belleman antwoordde kort: “Nee, dat kan niet.”

Op dat moment besloot rechter Heleen de Haan, die onder haar eigen naam actief is op X, zich in de discussie te mengen. Zij schreef:

“Dat kan wel, maar niet meer bij de strafrechter. Er kan nog een civiele procedure over de schadevergoeding worden gevoerd, maar dat gebeurt vrijwel nooit.”

Hoewel de reactie feitelijk correct was, had ze die niet mogen plaatsen — juist vanwege haar betrokkenheid bij de zaak. De tweet bleef kort online, maar werd snel opgepikt door andere gebruikers voordat deze werd verwijderd.

Reactie van de rechtbank: “Dit had niet mogen gebeuren”

De rechtbank Midden-Nederland, waar de zaak tegen Borsato dient, bevestigt inmiddels dat de reactie inderdaad door rechter De Haan is geplaatst. Een woordvoerder noemde het een “verkeerde inschatting”.

“De betreffende rechter heeft een reactie geplaatst op een bericht van Saskia Belleman over de zaak-Borsato. Ze gaf uitleg over de juridische procedure rondom het vorderen van een schadevergoeding,” aldus de woordvoerder.

Hoewel De Haan zich niet inhoudelijk uitsprak over de zaak zelf, is de reactie volgens de rechtbank onwenselijk.

“Er is afgesproken dat rechters zich niet uitlaten over zaken waarin zij zitting hebben. Een rechter kijkt uitsluitend naar de feiten, de wet en de omstandigheden. Wat hij of zij privé denkt of zegt, doet niet ter zake.”

De rechtbank benadrukt dat de rechter geen standpunt heeft ingenomen over de schuld of onschuld van Borsato, maar dat het principe van neutraliteit is geschonden.

Discussie over rechterlijke neutraliteit

De fout van De Haan heeft een bredere discussie losgemaakt over de rol van rechters op sociale media. Juristen wijzen erop dat de grenzen tussen persoonlijke en professionele uitingen steeds vager worden.

Volgens hoogleraar rechtsethiek Herman van der Meer laat dit incident zien hoe belangrijk het is dat rechters terughoudend zijn:

“Rechters zijn ook mensen met meningen, maar ze hebben een bijzondere verantwoordelijkheid. Zelfs een onschuldige toelichting kan worden geïnterpreteerd als een teken van partijdigheid.”

Ook binnen de rechtbankorganisatie worden richtlijnen steeds strenger. Rechters mogen wel actief zijn op sociale media, maar niet communiceren over lopende of aanverwante zaken, zelfs niet in algemene zin.

Mogelijke gevolgen: wrakingsverzoek niet uitgesloten

De verdediging van Marco Borsato heeft nog niet officieel gereageerd op het incident. Toch wordt binnen juridische kringen gespeculeerd over een mogelijk wrakingsverzoek — een formeel verzoek om de rechter van de zaak te laten vervangen.

Een woordvoerder van de rechtbank bevestigt dat zo’n stap tot de mogelijkheden behoort:

“Als een partij twijfelt aan de onpartijdigheid van een rechter, kan zij een wrakingsverzoek indienen. De wrakingskamer beoordeelt dan of de rechter in kwestie nog onafhankelijk kan worden geacht.”

Of Borsato’s advocaten Carry en Geert-Jan Knoops daadwerkelijk van plan zijn om dit te doen, is nog niet duidelijk. Verwacht wordt dat zij zich hierover later vandaag zullen uitspreken.

Achtergrond: dezelfde rechter al eerder onderwerp van discussie

Opvallend is dat het niet de eerste keer is dat rechter Heleen de Haan in verband wordt gebracht met discussie. Een dag eerder ontstond al ophef toen op sociale media een oude foto van de rechter uit 2022 opdook, waarop zij in “opvallend gezelschap” te zien zou zijn. Het beeld werd gedeeld door het kanaal RealityFBI en leidde tot felle reacties, hoewel er geen aanwijzingen zijn dat de foto iets met de huidige zaak te maken heeft.

In haar bio op X omschrijft De Haan zichzelf als ‘feminist’, iets wat sommige volgers ertoe bracht te twijfelen aan haar neutraliteit in een zaak waarin de verdediging juist wijst op vermeende beïnvloeding van het slacht0ffer door haar moeder.

De rechtbank heeft niet inhoudelijk gereageerd op die eerdere foto, maar benadrukt dat persoonlijke overtuigingen of oude beelden geen invloed mogen hebben op de behandeling van een strafzaak.

Rechterlijke onafhankelijkheid onder vergrootglas

De zaak legt een bredere kwetsbaarheid bloot binnen het rechtssysteem: de zichtbaarheid van rechters in het digitale tijdperk. Waar rechters vroeger grotendeels onzichtbaar waren voor het publiek, worden zij nu steeds vaker geconfronteerd met media-aandacht, persoonlijke aanvallen of vragen via sociale platforms.

Communicatie-expert Marloes de Groot stelt dat het risico van misverstanden groot is:

“Een reactie die bedoeld is als neutrale toelichting, kan online snel worden gelezen als een oordeel. Zeker in een gevoelige zaak als deze, waar de emoties hoog oplopen.”

Zij pleit voor duidelijke richtlijnen en mediatraining voor rechters, zodat zij weten hoe zij zich moeten gedragen op sociale netwerken zonder de schijn van partijdigheid te wekken.

Publieke reactie: verwarring en kritiek

Op X en andere sociale media leidde het incident tot duizenden reacties. Sommige gebruikers vonden dat de rechter “slechts informatie gaf”, anderen noemden het “onprofessioneel en schadelijk voor het vertrouwen in de rechtspraak”.

Een gebruiker schreef:

“Het maakt niet uit wat ze bedoelde, ze had het gewoon niet moeten doen. Rechters horen boven de discussie te staan.”

Anderen wezen erop dat de fout “menselijk” is en dat het goed is dat de rechtbank deze meteen heeft erkend.

Het account vivjeviv🫟🦋 💜 deelde een link naar het nieuws met de woorden:

“Rechtbank geeft fout toe: rechter had niet op X mogen reageren op Borsato-zaak. Dat dus.”

Vertrouwen in de rechtspraak

Hoewel de fout inmiddels is erkend, kan deze nog gevolgen hebben voor het vertrouwen van het publiek in de onafhankelijkheid van de rechtbank. In gevoelige zaken, zeker die met grote media-aandacht, ligt elke uitspraak van rechters onder een vergrootglas.

Volgens juridisch commentator Peter R. van Westen is transparantie de juiste stap:

“Door de fout openlijk toe te geven en uit te leggen waarom dit niet mag, laat de rechtbank zien dat het systeem zichzelf corrigeert. Dat is belangrijk voor het vertrouwen in de rechtsstaat.”

Toch blijft het incident symbolisch voor de druk waaronder rechters tegenwoordig werken — tussen media, publieke opinie en de noodzaak om afstand te bewaren.

Wat gebeurt er nu?

De rechtbank heeft bevestigd dat de fout geen directe gevolgen heeft voor de voortgang van de zaak tegen Marco Borsato. De zitting wordt gewoon voortgezet volgens planning. Alleen als de verdediging een officieel wrakingsverzoek indient, kan dat leiden tot uitstel of een nieuwe samenstelling van de rechterskamer.

Voorlopig blijft het stil vanuit het kamp van Borsato. Zijn advocaten bestuderen naar verluidt de situatie voordat zij reageren. De rechtbank verwacht later vandaag meer duidelijkheid te kunnen geven over eventuele vervolgstappen.

Samenvatting

Rechter Heleen de Haan reageerde via haar X-account op een bericht over de zaak tegen Marco Borsato.
De rechtbank erkent de fout: een rechter mag zich niet uitlaten over lopende zaken waarin zij zitting heeft.
De verdediging van Borsato heeft nog niet gereageerd, maar kan een wrakingsverzoek indienen.
Eerder kwam dezelfde rechter in beeld vanwege een oude foto die op sociale media opdook.
De rechtbank benadrukt dat de onafhankelijkheid van de rechtspraak vooropstaat, en dat deze fout geen invloed heeft op de inhoudelijke behandeling van de zaak.

Volg ons

Dagelijkseverhalen