algemeen
Weermodellen voorspellen extreme kou: “De koudste winter in een eeuw?”
Krijgen we de strengste winter in honderd jaar? Meteorologen over de vooruitzichten voor 2025/2026
De bladeren dwarrelen weer van
de bomen, de dagen worden korter en in de Alpen is zelfs al
de eerste sneeuw
gevallen. Het zijn de signalen dat de winter dichterbij
komt.
Volgens enkele meteorologen zou de komende winter wel eens
één van de koudste in een
eeuw kunnen worden. Dat vooruitzicht maakt veel
Nederlanders nieuwsgierig – en bij schaatsliefhebbers groeit de
hoop op natuurijs.
Hoewel het nog om voorspellingen gaat en specialisten waarschuwen voor voorbarige conclusies, is de interesse groot. Verschillende klimatologische factoren wijzen erop dat we mogelijk een bijzonder seizoen tegemoet gaan.
Waarom deze winter zo interessant is
De afgelopen jaren waren de
winters in Nederland en West-Europa vaak zacht en nat. Daardoor
raakten velen het idee van een echte Hollandse winter een beetje
kwijt.
Toch laten de huidige weermodellen zien dat 2025/2026 een ander patroon kan
volgen. De samenkomst van luchtdruksystemen, de
hoeveelheid sneeuw in Siberië en zelfs de zonneactiviteit lijkt
gunstig voor langdurige kou.
Meteorologen benadrukken dat het klimaat complex is: tientallen factoren beïnvloeden elkaar. Maar het feit dat meerdere signalen tegelijk richting kou wijzen, maakt deze verwachting bijzonder.
Jaarlijkse speculaties en impact
Elk najaar barst de discussie
los: wordt het een strenge winter of niet? De uitkomst heeft
invloed op het dagelijks leven – van hogere energiekosten en
verkeersdruk tot kansen voor de toeristische sector.
Skigebieden
hopen op een dik pak sneeuw, terwijl transportbedrijven zich voorbereiden op
gladheid en vertragingen.
Bij schaatsfans
gaat het vooral over de hoop op natuurijs en zelfs een mogelijke
Elfstedentocht.
De voorpret en spanning over een échte winter keren elk jaar terug, juist omdat koude winters zeldzaam zijn geworden.
Heeft een warme zomer invloed?
Een populaire theorie stelt dat een warme zomer de kans op een koude winter vergroot. Het idee: gesmolten poolijs en hogere zeewatertemperaturen zouden de luchtstromen veranderen, waardoor koude lucht makkelijker Europa binnenkomt.
Het KNMI nuanceert dat verband: er is geen direct wetenschappelijk bewijs dat warme zomers automatisch leiden tot strengere winters. Wel kunnen warmere oceanen invloed hebben op druksystemen in de winter, maar het is slechts één factor in een veel groter geheel.
Onzichtbare netwerken in de atmosfeer
Weersystemen hangen wereldwijd
samen. Meteorologen kijken daarom naar zogeheten
teleconnecties:
grootschalige patronen die luchtdruk en temperatuur op
verschillende continenten verbinden.
Een bekend voorbeeld is de Noord-Atlantische Oscillatie (NAO). Bij een
negatieve NAO-fase stroomt koude lucht vanuit het noorden
gemakkelijker West-Europa binnen.
Voor de komende winter wijzen sommige modellen op een neutrale tot negatieve NAO, wat de kans op kou in Europa kan vergroten. Dit maakt zulke patronen onmisbaar bij seizoensverwachtingen.
El Niño en La Niña: invloed vanuit de Stille Oceaan
De klimaatverschijnselen El Niño en La Niña spelen ook een rol.
-
El Niño zorgt voor opwarming van het zeewater in de Stille Oceaan, wat vaak mildere en nattere winters in Zuid-Europa geeft.
-
La Niña heeft het tegenovergestelde effect en kan koudere winters in Europa ondersteunen.
In 2025 lijkt de oceaan in een neutrale fase te komen, waardoor andere signalen – zoals luchtdrukpatronen en sneeuwbedekking – mogelijk meer invloed krijgen.
De Indische Oceaan Dipool (IOD)
Minder bekend, maar steeds
belangrijker, is de Indian Ocean Dipole (IOD).
Bij een negatieve
IOD-fase, zoals nu verwacht, wordt de kans groter dat
december kouder
begint. Meteorologen spreken dan over een front-loaded winter: streng aan het
begin, mogelijk milder later.
De IOD beïnvloedt vooral regenval in Azië en Afrika, maar heeft via druksystemen ook effect op Europa. Het fenomeen wordt pas sinds enkele jaren intensief onderzocht en blijkt een waardevolle voorspeller.
Spannende strijd rond Kerstmis
Modellen tonen voor Kerst 2025 een interessante botsing van luchtsoorten: koude luchtmassa’s uit Rusland en Noord-Europa stromen richting het westen, terwijl zachtere oceaanlucht vanuit de Atlantische Oceaan naar ons toe komt.
Zo’n botsing kan zorgen voor
sneeuwval in sommige
regio’s, terwijl elders regen valt.
Een witte kerst blijft daarmee onzeker, maar de kans lijkt groter
dan in recente jaren. Nieuwe weermodellen in december zullen meer
duidelijkheid bieden.
Signalen uit Australië
Op het zuidelijk halfrond beleefde Australië onlangs de koudste winter sinds 1904, met sneeuwhoogten tot ruim een meter. Dit werd veroorzaakt door kou uit Antarctica.
Voor klimaatonderzoekers is dit interessant: zulke extremen laten zien dat weersystemen wereldwijd met elkaar verbonden zijn. Wat in het zuiden gebeurt, kan indirect ook het noorden beïnvloeden.
NASA en de rol van de zon
Volgens NASA bevindt de zon zich momenteel
in een zwakke
zonnecyclus – een van de laagste in twee
eeuwen.
Historisch gezien gingen zulke perioden vaak samen met koudere
winters in Europa. Minder zonneactiviteit betekent namelijk minder
energie die de aarde bereikt.
Wetenschappers waarschuwen dat dit geen garantie is voor kou, maar het vormt wel een extra puzzelstukje in de voorspellingen.
Het Siberische sneeuwtapijt
Een andere populaire indicator is de hoeveelheid sneeuw in Siberië in oktober. Een dikke sneeuwlaag kan leiden tot krachtige hogedrukgebieden, die later in de winter koude lucht naar West-Europa sturen.
Hoewel deze theorie niet onomstotelijk bewezen is, wordt ze jaarlijks nauwlettend gevolgd. Eind oktober weten meteorologen of Siberië dit jaar veel sneeuw heeft gekregen – een signaal dat kan wijzen op een strenge Europese winter.
Hoop op natuurijs en misschien een Elfstedentocht
Voor schaatsliefhebbers zijn de signalen hoopgevend. Historisch gezien vielen bij eerdere perioden van lage zonneactiviteit vaker strenge winters, waarin natuurijs dik genoeg werd voor tochten.
Of dit in 2026 werkelijkheid
wordt, blijft afwachten. Maar alleen al de gedachte aan een
mogelijke Elfstedentocht wekt enthousiasme bij veel
Nederlanders.
Wanneer de vorst vroeg inzet, heeft het ijs meer tijd om te groeien
– een voorwaarde voor veilig schaatsplezier.
Voorzichtig optimisme
Ondanks de positieve signalen blijven meteorologen voorzichtig. Het weer laat zich niet volledig voorspellen en kan nog omslaan door onverwachte veranderingen in de straalstroom of oceaanstromingen.
Toch zorgen de huidige aanwijzingen voor optimisme bij winterfans en voor verhoogde alertheid bij sectoren die afhankelijk zijn van temperatuur en neerslag.
Belangrijkste punten op een rij
-
Meerdere klimaatindicatoren wijzen op een koudere winter 2025/2026 dan we gewend zijn.
-
De Indian Ocean Dipole en een mogelijk negatieve NAO-fase vergroten de kans op een koude start in december.
-
NASA meldt een zwakke zonnecyclus, historisch vaak geassocieerd met kou in Europa.
-
Siberische sneeuwbedekking wordt gezien als extra signaal voor winterweer.
-
Rond Kerstmis kan een botsing van luchtstromen sneeuw brengen.
-
Voor schaatsers groeit de hoop op natuurijs en misschien zelfs een Elfstedentocht.
